Quả đười ươi, một loại quả quá đỗi quen thuộc đối với người dân vùng nông thôn. Chúng thường được sử dụng làm nước giải khát, thanh mát, giải nhiệt trong những ngày trời oi bức. Nhưng rất ít ai biết rằng, loại quả này còn là vị thuốc quý, có tác dụng chữa viêm họng, viêm đường tiết niệu, sỏi thận, đặc biệt là đối với bệnh gai cột sống. Để biết rõ hơn về quả đười ươi, xem ngay bài viết sau đây bạn nhé!
Quả đười ươi là quả gì?
Quả đười ươi (Sterculia lychnophora Hance) còn có tên gọi khác là đại hồng quả, an nam tử hay quả đại hải, đại hải tử,… Đây là quả của cây đười ươi hay còn gọi là cây ươi, lười ươi, thuộc họ nhà trôm.
Sử dụng quả đười ươi không chỉ giúp giải khát, làm mát, thanh nhiệt cơ thể tốt mà loại quả này còn mang đến các công dụng khác rất tốt đối với sức khỏe con người. Đồng thời, chúng còn là dược liệu quý, có khả năng hỗ trợ chữa nhiều căn bệnh hiệu quả.
Hình ảnh và đặc điểm của cây đười ươi
Đười ươi thuộc loại cây gỗ rừng. Gốc cây có đường kính lên đến trên 1m. Thân cây cao lớn, có thể cao từ 25 – 40m. Cây khi còn non có màu hung đỏ và về già thì chuyển dần sang màu nâu đất. Cây đười ươi tuy cao to lớn nhưng thân gỗ mềm, rất dễ đổ.
Lá cây đười ươi mọc tập trung ở đỉnh cành, phiến lá dài 10 – 20cm, rộng tầm 12cm, không có lông và có màu bạc sáng. Cây có hoa khá nhỏ. Cây đười ươi sau năm tuổi thứ 5 là tính độ tuổi trưởng thành thì theo tự nhiên cứ 4 năm chúng lại cho quả chín 1 lần.
Quả đười ươi có hình bầu dục, kích thước to cỡ đầu ngón tay tầm 1 – 2cm. Quả khi chín bên ngoài có màu nâu vàng, vỏ quả mỏng, bề mặt nhăn nheo, sần sùi. Quả khi ngâm với nước, sẽ nổi lên trên bề mặt nước, nở rất to, gấp 8 – 10 lần diện tích ban đầu, thành một chất nhầy màu nâu nhạt, vị hơi chát và mát.
Phân loại quả đười ươi
Trong tự nhiên, quả đười ươi được chia làm 2 loại đó là quả đười ươi bay sẻ và quả đười ươi bay trâu, với các đặc điểm, vị trí phân bố như sau:
Quả đười ươi bay sẻ:
Đây là loại quả đười ươi phân bố chủ yếu ở Đồng Nai. Chúng có kích thước nhỏ, khi chín sẽ rụng xuống, màu vàng hơi ngà ngà, có vỏ tương đối mỏng và nở nhanh khi ngâm với nước.
Quả đười ươi bay trâu:
Đây là loại quả đười ươi phân bố chủ yếu ở Quảng Nam. Loại này thường ít gặp và số lượng hàng năm không nhiều. Chúng có đặc điểm hình dạng to và dài hơn so với đười ươi bay sẻ, khi chín có màu vàng nâu sẫm đặc trưng.
Đười ươi phân bố ở đâu?
Theo thông tin khảo sát, cây đười ươi thường phân bố chủ yếu ở dãy Trường Sơn, miền Đông Nam Bộ, rừng núi Tây Nguyên. Đối với người dân ở các địa điểm này, cây đười ươi trở thành thảo dược quen thuộc được dùng để làm thuốc trị nhiều bệnh khác nhau.
Đồng thời, loài cây này cũng được nuôi trồng nhiều bởi người dân ở các tỉnh khác như Quảng Nam, Quãng Ngải, Lâm Đồng, Gia Lai, Kon Tum, Đồng Tháp, Vũng Tàu. Bên cạnh đó, cây đười ươi còn xuất hiện ở các nước như Malaysia, Thái Lan, Lào, Campuchia.
Thu hái, chế biến và bảo quản quả đười ươi
Khoảng tháng 7, tháng 8 hàng năm thường là thời gian quả đười ươi chín, chúng sẽ được thu hái để đem đi chế biến. Để sử dụng, bảo quản lâu dài, quả đười ươi sau khi được thu hái về sẽ đem phơi hoặc sấy khô. Cuối cùng là cho quả đười ươi vào túi hoặc hộp đậy, buộc kín để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm thấp để không sinh mối mọt.
Tuy nhiên, trong quá trình thu hoạch quả đười ươi, có những quả đã rụng và những quả chín hái trực tiếp trên cây. Đối với quả chín già tự rụng, khi ngâm nước sẽ nở 100% và nở bung rất to. Còn các quả tự hái khi ngâm nước sẽ ít nở hơn, có giá trị thấp hơn.
Thành phần hóa học có trong quả đười ươi
Theo kết quả ghi nhận từ các công trình nghiên cứu, trong quả đười ươi có chứa nhiều thành phần dưỡng chất tốt cho sức khỏe như tinh bột, 2.98 chất béo, tanin, đường, chất đắng, chất nhầy. Ngoài ra, các nhà khoa học còn phát hiện trong quả này có chứa các hoạt chất Arabinose, Galactose, Pentose, Bassorin,…
Quả đười ươi có công dụng gì?
Từ những thành phần dược chất chứa trong, quả đười ươi hình thành nên những đặc tính y học, dược liệu có khả năng phòng và hỗ trợ chữa bệnh rất tốt. Chính vì vậy mà trong cả 2 nền y học, đông y và tây y, quả đười ươi được ghi nhận, ứng dụng làm các bài thuốc chữa bệnh thực tế như:
Tác dụng của quả đười ươi trong đông y là gì?
Theo y học cổ truyền, quả đười ươi có vị ngọt, hơi lợ, tính mát, thông độc. Quy vào kinh phế, quả đười ươi có tác dụng chữa khản tiếng, họng sưng đỏ, viêm họng, ho khan, ho ra máu, giúp làm mát, thanh nhiệt, tiêu viêm, tiêu đờm, giải độc hiệu quả.
Quả đười ươi còn có khả năng hỗ trợ chữa thoái hóa cột sống, gai cột sống, thoát vị đĩa đệm, các bệnh lý liên quan đến xương khớp. Đồng thời, chúng còn khuyên dùng điều trị các bệnh liên quan đến các vấn đề nóng trong như chảy máu cam, mụn trứng cá, mụn nhọt, táo bón do nhiệt.
Hơn nữa, việc sử dụng quả đười ươi còn giúp cải thiện tình trạng viêm đường tiết niệu, sỏi thận, tiểu buốt, tiểu đường hiệu quả. Ngoài ra, với tính hàn, giải độc, mát gan tốt nên quả đười ươi còn được áp dụng để giảm cân trong thời gian dài sẽ có hiệu quả.
Tác dụng của quả đười ười trong tây y là gì?
Với các thành phần hóa học nêu trên, các nhà khoa học đã cho kết luận rằng: Việc sử dụng quả đười ươi không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn có khả năng chữa được nhiều bệnh hiệu quả. Dược liệu với ba loại đường chứa trong là glucose, pentose, arabinose, có tác dụng làm thuyên giảm nhanh các cơn đau nhức, cứng khớp và điều trị tốt các bệnh lý liên quan đến xương khớp.
Đồng thời, với 3 thành phần hoạt chất này còn có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm hiệu quả. Vì vậy mà, quả đười ươi còn có khả năng trị các bệnh ngoài da, giúp phục hồi tổn thương nhanh chóng.
Hơn nữa, với thành phần bassorin, sterculin có trong nhân của quả này cũng có tác dụng giảm đau nhanh chóng, giúp kiểm soát, phục hồi tình trạng rối loạn thần kinh, hạn chế đi tiểu thất thường và mất cân bằng do bệnh gai cột sống gây ra.
Cách sử dụng quả đười ươi
Để sử dụng quả đười ươi không hề khó. Đơn giản, chỉ cần dùng 3 – 5 quả đười ươi rửa sạch, loại bỏ tạp chất, bụi bẩn bên ngoài. Sau đó, cho quả vào ngâm cùng với 500 – 700ml nước ấm là được.
Quả đười ươi sau khi ngâm sẽ nở to gấp 8 – 10 lần kích thước quả ban đầu (phần thịt có màu đỏ nâu, nổi lên trên mặt nước). Sau khi các quả này nở hết, bắt đầu lột bỏ vỏ và hạt, chỉ lấy phần thịt. Tiếp đến, vớt phần thịt quả đười ươi ra, cho vào ly rồi thêm đường, đá theo khẩu vị là có thể thưởng thức.
Nếu thích, có thể kết hợp thưởng thức quả đười ươi cùng với hạt é, mủ trôm, pha cùng với mật ong để giải khát, làm mát gan, thanh nhiệt cơ thể rất tốt.
Các bài thuốc chữa bệnh từ quả đười ươi
Song song với việc sử dụng làm nước mát uống hằng ngày, quả đười ươi còn được áp dụng để chữa bệnh rất tốt và hiệu quả. Cụ thể, bên dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ quả đười ươi, các bạn có thể tham khảo.
Quả đười ươi chữa sỏi thận
Quả đười ươi nếu sử dụng kết hợp với chuối hột rừng sẽ có tác dụng giảm đau, tán sỏi, giảm kích thước của sỏi, đào thải sỏi qua đường tiết niệu hiệu quả. Bài thuốc được áp dụng như sau:
Dùng quả đười ươi khô cùng với chuối hột rừng khô theo tỉ lệ 1:4 (Quả đười ươi sẽ đem rang chín, rồi tách lấy hạt rồi mới dùng). Hai dược liệu này đem xay nhuyễn thành bột. Mỗi ngày, lấy 1 muỗng canh bột pha cùng với nước ấm để uống, nên uống vào buổi sáng sau ăn. Trường hợp uống vào buổi tối sau 9h thì nên pha 2 muỗng bột.
Quả đười ươi chữa khỏi bệnh gai cột sống
Quả đười ươi chữa gai cột sống là bài thuốc được sử dụng từ lâu đời. Bởi dược liệu có khả năng tiêu viêm, khu phong, trừ thấp, giảm đau rất tốt đối với bệnh nhân gai cột sống. Cách làm đơn giản, dùng quả đười ươi đem ngâm nước nóng hoặc lạnh tầm 2 giờ, để hạt ngấm đều nước, nở ra.
Thực hiện tách bỏ phần vỏ, hạt, chỉ giữ lại phần thịt bên trong. Sau đó,vớt phần thịt cho vào ly, cho thêm một ít đường trắng vừa miệng, khuấy đều, uống luôn cả nước lẫn cái. Cứ như vậy, áp dụng dùng quả đười ươi mỗi ngày sẽ thấy triệu chứng bệnh giảm đi đáng kể.
Quả đười ươi chữa ho khan và viêm họng
Viêm họng, ho khan sẽ làm người bệnh có cảm giác đau rát khi nuốt, rất khó chịu. Đối với tình trạng này, lạm dụng thuốc tây lại mang đến nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy, bài thuốc quả đười ươi chính là cứu tinh tốt nhất cho người mắc bệnh này.
Cách dùng đơn giản, dùng 7 – 10 quả/ngày, cắt hai đầu, đem ngâm với nước ấm tầm 30 phút cho hạt ngậm no nước. Sau đó, tách lớp vỏ quả, chỉ lấy phần thịt, bỏ luôn phần hạt. Phần thịt thu được đem xay nhuyễn với ít đường, thêm nước lọc vừa đủ uống. Dùng uống trong ngày, có thể bảo quản ngăn mát uống sẽ ngon hơn.
Quả đười ươi chữa chảy máu cam
Tình trạng chảy máu cam thường xảy ra khi không khí khô hanh, khiến niêm mạc mũi khô lại, các mạch máu trở nên nhạy cảm nên dễ bị vỡ ra gây nên chảy máu. Theo đông y, quả đười ươi với tác dụng giúp thanh mát cơ thể, giải độc, hạ nhiệt sẽ hạn chế tình trạng chảy máu cam xảy ra.
Với cách dùng đơn giản, lấy quả đười ươi đã sao vàng đem sắc nước uống mỗi ngày. Nên sử dụng luôn trong ngày, để ngăn mát tủ lạnh sẽ uống ngon hơn.
Quả đười ươi chữa táo bón
Mỗi sáng, dùng 5 – 7 quả đười ươi đã được làm sạch, ăn kèm với rau xanh hàng ngày, giúp giảm thiểu tình trạng táo bón. Duy trì ăn như vậy trong khoảng 1 tuần sẽ thấy bệnh thuyên giảm rất nhiều.
Quả đười ươi chữa mụn nhọt
Thực hiện xay nhuyễn quả đười ươi đem trộn với cám gạo, dùng đắp mặt mỗi ngày sẽ thấy da dẻ hồng hào, bớt thâm và giảm mụn.
Quả đười ươi giúp giảm cân
Hỗ trợ giảm cân là một trong các tác dụng tuyệt vời mà quả đười ươi mang lại. Cách làm rất đơn giản, chỉ cần kết hợp dùng quả đười ươi với một số loại hạt khác như hạt é, hạt chia, yến mạch,… Sử dụng hàng ngày sẽ giúp bạn duy trì được vóc dáng thon gọn nhất.
Những lưu ý khi dùng quả đười ươi
Quả đười ươi lành tính, mang lại nhiều tác dụng hữu ích khi được áp dụng dùng đúng cách. Vì vậy mà để mang lại hiệu quả tốt nhất khi dùng quả đười ươi, mọi người cần quan tâm:
- Khi dùng quả này nên ngâm trong nước nóng đến khi nguội hẳn, giúp đảm bảo các dược chất được hấp thụ dễ dàng.
- Không nên ăn quả đười ươi khô sẽ gây tắc nghẽn ruột, tức bụng, khó thở.
- Nên dùng quả đười ươi với liều lượng vừa đủ, theo chỉ dẫn của thầy thuốc.
- Phụ nữ có thai không nên ăn quả đười ươi.
- Trong quá trình dùng quả này nếu gặp các tình trạng buồn nôn, ho có đờm, đờm trắng nhầy thì hãy ngưng dùng và hỏi ý kiến thầy thuốc.
- Quả đười ươi nên bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, dùng đến đâu ngâm đến đó, tránh quả bị lên men, nhiễm khuẩn.
Nên mua quả đười ươi ở đâu thì tốt?
Nhìn chung, trên thị trường hiện nay quả đười ươi được bán ra trung bình khoảng 500.000VNĐ/KG, một mức giá tương đối cao so với kinh tế của người Việt. Bên cạnh đó, việc chúng được bày bán tràn lan trên thị trường với nguồn gốc, xuất xứ không rõ ràng khiến người mua hoang mang, không biết đâu mới là địa chỉ có thể tin tưởng được.
Câu trả lời sẽ là Thảo Dược Đức Thịnh. Là một trong những địa chỉ cung cấp các loại dược liệu uy tín hàng đầu, Đức Thịnh không chỉ bán quả đười ươi sạch, đạt tiêu chuẩn. Với quy trình nuôi trồng khoa học, hợp lý, trung tâm Đức Thịnh còn phân phối rất nhiều loại thảo dược khác như cà gai leo, chè vằng, dây thìa canh,…được người dùng đánh giá cao.
Bất kỳ lúc nào, đến với Thảo Dươc Đức Thịnh, bạn đều có thể mua quả đười ươi chất lượng với mức giá cực ưu đãi. Chỉ với 350.000VNĐ/KG bạn sẽ có những quả đười ươi dược liệu sạch sẽ, đảm bảo an toàn, có ích cho sức khỏe nhất.
