Phan tả diệp là cây gì? Phan tả diệp có tác dụng gì? Tại sao loài cây này được cả đông y và tây y quan tâm, sử dụng phổ biến như vậy? Ở bài viết ngày hôm nay, Đức Thịnh sẽ giúp bạn đọc trả lời cho các câu hỏi này nhé!
Phan tả diệp là cây gì?
Phan tả diệp còn có tên gọi khác là tiêm diệp, hiệp diệp, thuộc họ Đậu. Cây thuốc có tên khoa học là Senna Alexandrina. Là cây bụi, thân phan tả diệp có đường kính khoảng 2 – 3 cm, có thể cao tầm 60 – 100 cm.
Cây phan tả diệp có lá dạng kép, mọc đối xứng nhau, màu xanh nhạt và trên bề mặt lá có một lớp lông chim chẵn. Hoa phan tả diệp màu vàng hoặc xanh nhạt, hình bầu dục dài, mọc thành chùm. Mỗi hoa có 4 – 5 cánh, nhiều nhị. Thường thì mỗi cây có từ 7 – 14 hoa.
Quả phan tả diệp có màu vàng xanh, nhìn giống hạt đậu, hơi dẹt, dài khoảng 4 – 6cm. Bên trong quả có màu xanh nâu, chứa tầm 6 – 8 hạt có dạng hình trứng. Hạt và lá chét của cây phan tả diệp là các bộ phận được sử dụng làm thuốc để chữa bệnh trong y học.
Tác dụng dược lý của phan tả diệp
Trong y học hiện đại, cây phan tả diệp đã được đưa vào nghiên cứu, phân tích. Theo kết quả ghi nhận, lá phan tả diệp chứa các hợp chất anthraglycosid như sennosid A, B, C, D, G, aloe-emodin dianthron glycoside và các anthranoid ở dạng tự do.
Bên cạnh đó, ở dược liệu này còn có các dẫn chất của flavonoid như kaempferol, isorhamnetin, chất nhựa,… Cụ thể hơn là, dược liệu có tác dụng gây tẩy xổ trên chuột thí nghiệm, gây ức chế nhiều loại vi khuẩn (Bacillus dysenteriae, Streptococcus typ A, Enterococcus), làm ức chế một số nấm gây bệnh ngoài da, giúp cầm máu, tăng số lượng tiểu cầu và rút ngắn thời gian đông máu.
Còn theo y học cổ truyền, phan tả diệp có vị ngọt, đắng, tính hàn, quy vào kinh đại tràng. Dược liệu có tác dụng tả nhiệt, tiêu tích trệ, thông đại tiện. Cây thuốc được đánh giá cao về khả năng trị đại tràng táo kết, phân rắn hoặc kèm theo có dịch nhầy, kém tiêu do thức ăn tích trệ gây đầy bụng.
Đặc biệt, khi cơ thể tiếp nhận một lượng thức ăn quá lớn, uống trà phan tả diệp sẽ giúp tăng cường nhu động ruột, hỗ trợ dễ dàng đẩy chất thải ra khỏi cơ thể. Hơn thế, với cơ thể nhiều mỡ thừa, dùng thảo dược có tác dụng giảm hấp thu thức ăn, từ đó giúp giảm cân mà không gây tác dụng phụ.
Liều dùng và cách sử dụng phan tả diệp
Trong y học, cả đông y và tây y, phan tả diệp được ứng dụng dùng rộng rãi với nhiều tác dụng mang lại. Dược liệu được sử dụng hỗ trợ điều trị bệnh với liều lượng và cách dùng cụ thể.
Trường hợp nhuận tràng, làm mềm phân, chống táo bón:
Dùng phan tả diệp hãm nước uống, mỗi lần 3 – 4g. Ngày uống 1 lần vào buổi sáng và trước bữa ăn.
Trường hợp gây xổ mạnh, trị đại tràng thực nhiệt, phân táo kết nhiều:
Mỗi ngày, có thể dùng 5 – 7g phan tả diệp sắc hoặc hãm nước uống.
Trường hợp muốn tăng nhẹ nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa tốt:
Chỉ cần dùng phan tả diệp 1 – 2g/ngày nấu hoặc hãm nước uống. Sau khi uống nước phan tả diệp khoảng 6 – 7 tiếng là có tác dụng.
Trường hợp muốn giảm cân, giữ dáng:
Dùng lá phan tả diệp khô 2 – 3g/ngày hãm với 0.5 lít nước, có thể dùng uống thay nước hàng ngày. Liều dùng này có thể tăng tùy theo cân nặng hiện tại của bạn.
Lá phan tả diệp có tác dụng gì?
Như đã nói trên, phan tả diệp chỉ có thể sử dụng lá nên các tác dụng đều đến từ bộ phận này của cây thuốc. Trong y học, các tác dụng chính và được ứng dụng nổi bật của lá phan tả diệp là:
Dùng lá phan tả diệp giúp điều trị táo bón:
Một trong các tác dụng hữu ích nhất của cây phan tả diệp đó chính là điều trị táo bón. Với tính vị của dược liệu này sẽ có tác dụng giúp giải nhiệt, kích thích tiêu hóa, nhuận tràng rất tốt, từ đó giúp điều trị táo bón hiệu quả.
Lá phan tả diệp điều trị bệnh béo phì:
Ngoài tác dụng chữa các bệnh về tiêu hóa thì lá phan tả diệp còn có tác dụng giảm cân, hỗ trợ điều trị bệnh béo phì cực tốt, an toàn, lành tình, không hề gây ra tác dụng phụ.
Cây phan tả diệp giúp điều trị mụn, thải độc gan:
Chính vì có vị ngọt, đắng, tính hàn nên phan tả diệp sẽ có tác dụng làm mát gan, giúp giảm mụn rõ rệt. Đồng thời, dược liệu còn giúp thải độc gan hiệu quả.
Phan tả diệp giúp tăng cường sức khỏe:
Không chỉ chữa các bệnh cụ thể, trà phan tả diệp còn có công dụng tăng cường sức khỏe cực tốt.
Phan tả diệp trị bệnh gì?
Phan tả diệp cũng là một trong nhiều vị thuốc đông y mang lại giá trị chữa bệnh cao. Thường thì mọi người sẽ dùng độc vị phan tả diệp hoặc kết hợp cùng một số dược liệu khác, tùy vào từng trường hợp bệnh. Cụ thể như:
Phan tả diệp trị bệnh rối loạn tiêu hóa
Dùng 2g phan tả diệp, hạt cau (binh lang), đại hoàng mỗi vị 3g, 10g sơn tra. Các dược liệu này đem rửa sạch, sắc cùng 1 lít nước, cô cạn còn 300ml, chia uống trong ngày.
Phan tả diệp trị bệnh táo bón do nhiệt tích
Dùng 5g phan tả diệp rửa sạch, hãm với nước sôi rồi uống trong ngày, giúp trị táo bón do nhiệt tích. Hoặc là có thể kết hợp với các loại thảo dược khác như đại hoàng, hoàng liên mỗi vị 9g và đinh hương, sinh khương, mỗi vị 3g, đem sắc nước uống.
Phan tả diệp trị bệnh béo phì
Dùng 5g lá phan tả diệp khô đem rửa sạch, hãm với 1.5 lít nước, dùng uống thay nước lọc hàng ngày. Liều dùng đối với bài thuốc này có thể tăng tùy theo cân nặng người dùng, nhưng không nên dùng quá 30g/ngày.
Phan tả diệp trị bệnh táo bón do khô ruột
Dùng 5 – 6g phan tả diệp, nhân trần 12g, quyết minh tử 16g, cam thảo 6g. Tất cả các dược liệu đem rửa sạch, sắc uống như trà mỗi ngày. Nên kiên trì dùng bài thuốc mỗi ngày để tình trạng bệnh nhanh chóng được cải thiện.
Lưu ý khi sử dụng phan tả diệp
Phan tả diệp mang đến nhiều công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, để an toàn và đem lại kết quả tốt nhất trong điều trị bệnh người dùng nên chú ý:
Uống nước lá phan tả diệp thì có hại gì không?
Mặc dù lá phan tả diệp có nhiều công dụng, giúp hỗ trợ cải thiện nhanh bệnh tật nhưng cũng có một số đối tượng không nên sử dụng loại dược liệu này, đó là:
Phan tả diệp sẽ gây co bóp ruột nhanh hơn, gây tổn thương ở ruột già làm tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Vì vậy mà người đang bị táo bón do viêm ruột già, thắt cơ ruột không nên dùng phan tả diệp.
Người đang bị tiêu chảy càng không nên sử dụng dược liệu này. Bởi có thể gây kiết lỵ, nguy hiểm cho cơ thể.
Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú cũng là đối tượng hết sức nhạy cảm với dược liệu này. Bởi dược liệu này có thể gây tác động xấu đến sức khỏe của cả mẹ và bé.
Nên dùng phan tả diệp vào thời điểm nào?
Đối với trường hợp sử dụng phan tả diệp để chữa táo bón thì bạn chỉ nên dùng sau khi đã ăn no mà không tiêu, khó đi đại tiện. Còn nếu dùng phan tả diệp lúc bụng đang trống rỗng sẽ rất vô ích và càng làm cho nhu động ruột co bóp mạnh hơn, khiến bị mót muốn đi đại tiện nhưng không có phân ra, làm bụng đau âm ỉ khó chịu.
Vào những ngày cuối tuần tối thứ sáu và tối thứ bảy không phải đi làm là thời điểm tốt nhất nên dùng phan tả diệp. Chỉ cần đun 4g thảo dược trong nước sôi khoảng 10 phút rồi uống như nước trà sẽ giúp nhuận trường giúp xổ độc, đi ra hết phân đen ứ đọng trong cơ thể.
Bên trên là thông tin mà Đức Thịnh muốn gửi đến bạn đọc. Hy vọng những chia sẻ trên đây của chúng tôi đã giúp bạn trả lời được thắc mắc “phan tả diệp có tác dụng gì?” cũng như hướng dẫn sử dụng để đạt được hiệu quả hỗ trợ chữa bệnh tốt nhất nhé!
